Berichten

Landschap met stenen brug – Rembrandt (deel 3)

/0 Reacties/in /door

Het derde en laatste stukje dat we voorlopig schrijven over dit meesterwerk van Rembrandt. Dit keer een paar woorden over de details die de schilderijen van Rembrandt zo mooi en interessant maken.

We beginnen weer links op het paneel. Op het weggetje rijdt een koets. Omdat de koets slecht te zien is, in het donker zijn er een paar details die je meteen doen beseffen dat het een koets is. Kijk eens naar de schaduw en vorm van de bodem aan de achterzijde van de koets. Ook de wielen die mooi in perspectief zijn, en de strakke spaken zijn goed herkenbare afgebakende vormen. Landschap met stenen brug - Rembrandt

De strakke lijn vormt een mooi contrast met de losse vloeiende vormen van de natuur. Daardoor valt de koets op, het is een vorm die door mensen gemaakt is. En dat terwijl de contrasten in de kleuren minimaal zijn en de koets helemaal in het donker staat. Daarom is het ook zo van belang om de natuur in je landschap zo los en grillig mogelijk te schilderen. Stammen en struiken zijn nooit recht. Dus zelfs met minimale kleurverschillen kan zo een door mensen gemaakte vorm duidelijk herkenbaar zijn.

De koets rijdt af op een man. Deze figuur staat tegen de wind in gebogen. Dat is ook zo’n detail waar over nagedacht is. De pose van de figuur moet in overeenstemming zijn met het thema van het schilderij. Ditzelfde principe geldt voor de mannen die de boot voortduwen. Maar weer terug naar de man die voor de koets gaat langslopen. Met een enkele beweging van zijn penseel strijkt de meester een lichtstraal op de rug en achterhoofd van de man. Wij gewone stervelingen zullen daar wat meer bewegingen voor nodig hebben waarschijnlijk. Maar uiteraard, dit is te oefenen!

Er zijn verschillende hekwerken te zien op dit schilderij. Sommige netjes onderhouden, anderen half weggezakt. Vergelijk voor jezelf eens de verschillende vormen, en probeer deze eens in een landschap te gebruiken.

We hebben al eens opgemerkt dat de lichtval het schilderij zo speciaal maakt. Maar ook het water mag er zijn. Kijk eens naar de horizontale stroken, die ervoor zorgen dat het water “plat” is. De kleur is dankzij de wolken erg donker en dreigend. Toch is er nog een lichte spiegeling te zien, bij het bootje, en de onderzijde van de brug is goed zichtbaar. Onder het bruggetje door verlicht die ene zonnestraal ook het water, en daar zie je dat een hint van blauw.

Wat heb je allemaal geleerd van het observeren van de Meester, Rembrandt? Licht en donker, dat maakt dat je ogen getrokken worden naar de plek die de artiest wil. De vormen van door mensen gemaakte dingen zijn vaak strak en vallen daarom op in een landschap. De lucht kolkt door het gebruik van de drogekwastmethode. De horizon is soms dichtbij, soms ver weg, met verschillen in kleurgebruik, helder en vaag. De horizon hoeft niet altijd alleen uit een rij bomen te bestaan, maar ook de skyline van een dorp of stadje kan heel mooi zijn.

Details maken of breken een schilderij. Dus blijf oefenen, verrijk je composities met kleine details en blijf kijken naar hoe de grote meesters het ons hebben voorgedaan.

Veel schilderplezier,

Het team van Onlinelerenschilderen.nl

 

 

Landschap met stenen brug – Rembrandt (deel 2)

/0 Reacties/in /door

Deel 2 De horizon

De horizon van dit prachtige landschap bevindt zich op 1/4 van de hoogte van het paneel. Kijk eens mee van links naar rechts en ontdek details die je zelf kan toepassen om zo tot nog mooiere resultaten te komen.

Links op het tafereel staat een huis met wat bomen voor de horizon, dus we beginnen te kijken naast het huis, ter hoogte van de voorovergebogen man. Wat valt je op aan de horizon? Dat de bomen hier vrij dichtbij en daarom vrij groot zijn. Hierdoor zijn de bomen individueel zichtbaar, met een eigen hoogte, vorm en soms zelfs met stam.

Landschap met stenen brug - RembrandtZie je hoe door het licht de toppen van de bomen lichter zijn van kleur? Doordat de denkbeeldige lichtstraal van linksboven komt is iedere keer de bovenkant en de linkerkant van de boomkruinen met een wat lichtere kleur opgezet.

Hierdoor krijg je diepte in de horizon. De bomen krijgen een bolle vorm door de lichtval. En dat komt natuurlijk het realisme heel erg ten goede. Schilder dus je boom in de kleur zoals jij hem wilt, hou rekening met het feit dat het de horizon is, dus “ver” weg en dus doffer en vlakker van kleur dan een boom op de voorgrond. Nadat je de vorm hebt geschilderd en er tevreden mee bent gebruik je dezelfde kleur met een minimaal klein beetje licht erdoorheen, wit, geel of oker wellicht om lichtval en vorm aan te geven.

Rechts naast de boom in het midden die je aandacht naar zich toetrekt doordat Rembrandt deze met zeer lichte, bijna witte tinten heeft geschilderd, wordt de horizon een stuk donkerder. Hier ontwaren we een hooischuur met de kenmerkende uitstekende pilaren op de hoeken. Ook hier zijn er hoogteverschillen in de bomen die het een grillig en natuurlijk geheel maken.

Ter hoogte van de zeer dun geschilderde kerktoren verspringt de horizon. De achterste en meest rechtse bomenrij begint een stukje hoger, aan de rand van een met 1 penseelstreek opgezette wei. Zoom eens ver in op de voet van die bomenrij en kijk dan een een klein stukje naar beneden. Hier zie je een zowat doorzichtige koe en een paard. Dit is alleen zichtbaar voor de zeer oplettende kijker. Iets waartoe Rembrandt je altijd uitnodigt in zijn schilderijen. Kijk niet vluchtig maar neem de tijd en kijk naar alle details.

Hoe kan je de lessen van de horizon van de Meester zelf toepassen? Probeer om iedere boom apart weer te geven, met een eigen vorm, kleur en hoogte. Hoewel je met kleur diepte aangeeft en je de horizon meestal wat vlakker houdt, is het toch mogelijk om heel subtiel iedere boom zijn eigen identiteit te geven. Misschien kan jij je volgende schilderij ook een verspringende horizon geven, of details aanbrengen die zo dun zijn geschilderd dat alleen de zeer oplettende kijker ze ziet.

Denk er tijdens het schilderen over na, van welke kant komt het licht en hoe heeft dat effect op de kleur van de horizon. Verlevendig je horizon door huisjes, kerktorens, molens en andere bouwwerken er in op te nemen.

En vooral, blijf oefenen, dan leer je zeker schilderen als een meester.

Veel schilderplezier,

Het team van Onlinelerenschilderen.nl

Landschap met stenen brug – Rembrandt (deel 1)

/0 Reacties/in /door

Laten we eens iets proberen te leren van een van de grootste meesters, Rembrandt Harmensz. van Rijn. Omstreeks 1638 schilderde hij dit landschapje met olieverf op een paneel. Het meet 29,5×42,5cm en is daarmee een heel bescheiden schilderijtje.

In “Leer schilderen als een meester” maken we vaak gebruik van een paneeltje van 30×40, zo ongeveer dezelfde maat. Hoewel Rembrandt niet zo vaak landschapjes schilderde is hij bij uitstek een meester waar we heel veel van kunnen leren.

Bekijk zijn landschapje op de website van het Rijksmuseum en zoom in op de vele details. We gaan ze eens stuk voor stuk onder de loep nemen.

Wat als allereerste opvalt (hoe kan het ook anders) is de lichtstraal die in het midden van het paneel op de boom valt. Licht en donker en de juiste verhouding ertussen, geen schilder heeft dit zo tot kunst verheven als Rembrandt.

Deel 1 De lucht

Landschap met stenen brug - Rembrandt

De lucht is opgebouwd uit meerdere lagen, lichter aan de linkerkant, met een kolkende onweerswolk die van rechts het landschap bedreigd. Zoom eens in op de onweerswolk, begin bij de lichte boomtop en dan naar boven naar de uitloper van de donkere wolk. Zie je hoe de regen de wolk als het ware uitzakt? Hoe heeft de meester dit effect gecreëerd? Als je ver genoeg inzoomt zie je de afdruk van de haartjes van zijn kwast. Dit effect is waarschijnlijk verkregen door een vrij droge kwast te gebruiken.

De drogekwasttechniek zorgt voor een onregelmatig effect. Je kan zien hoe hij zelfs in de donkere onweerswolk lichtere onderlaag met geel en okertinten heeft laten doorschijnen. Omdat de verf niet overal pakt ontstaan de streepjes en door de draaiing van de pols krijg je de verschillende richtingen en het kolkende effect. De dikte van de haren doet vermoeden dat hij een varkensharen kwast heeft gebruikt.

Maar let eens op de wolk die achter de boom langs drijft. Hier zie je bijna geen afdrukken van haren. Dit kan verschillende redenen hebben. Een ander type kwast met zachtere haren zou kunnen. Toch zien we ook hier (en ook ik het kleine stukje “blauw” aan de linkerkant) kwastafdrukken.

Dat ze veel minder heftig aanwezig lijken heeft alles te maken met de geoefende handen van Rembrandt. De veel zachtere druk op het paneel zorgt ervoor dat de verf heel netjes een dun laagje vormt. Dit geeft een mooi effect, het zorgt ervoor dat je de wolk als veel verder weg ervaart. Oefen dit en wees er alert op, het is een absolute noodzaak voor onderlagen dat je geen kwastafdrukken ziet, want de vorm van de kwastafdruk gaat door de nieuwe lagen heen zichtbaar blijven.

De techniek die Rembrandt hier gebruikt om zijn wolken te schilderen wordt al in de eerste lessen van onze cursus aangeleerd. Eerst met eenvoudige kleuren, zomerse luchten met witte wolkjes maar al snel komen daar meer kleuren bij. De drogekwasttechniek gebruiken we al in les 2 om de bomen te schilderen en komt hierna vaak terug.

De lucht die Rembrandt hier geschilderd heeft is dus met flink wat oefenen toch echt schilderbaar voor ons gewone stervelingen. Alhoewel, het blijft natuurlijk Rembrandt…

Er valt nog veel te zeggen over luchten, daar zullen we nog vaak over schrijven. Wat betreft de donkere horizon, de details van het licht op de boom en de details van de roeiers, de hooischuur, de koe en haar drijver, dat behandelen we binnenkort. Dit was in ieder geval deel 1. Ook zo’n zin om een mooie lucht te schilderen? Aan de slag dan!

Voor nu, veel schilderplezier,

Het team van Onlinelerenschilderen.nl